VOOR DE WIND CRUISEN MET VERSCHILLENDE SPINNAKERS

North Sails Heeft Wat Je Nodig Hebt

📸 Laurens Morel

Spinnakers kunnen voor enorme prestaties zorgen bij het voor de wind varen in lichte tot matige wind. En dat is ze maar geraden ook, als je kijkt naar de problemen die ze kunnen veroorzaken! Hoe hanteer en trim je de verschillende spinnakers? We behandelen zowel de gennaker (een asymmetrische cruising spinnaker welke zonder spinnakerboom wordt gevaren), als ook de conventionele spinnaker die met een spinnakerboom wordt gezet.

Een gennaker zetten

Een gennaker wordt bij het hijsen op drie punten verbonden met het schip. Middels de tacklijn op de boeg of boegspriet, de val uit de mast en de schoten welke naar beide zijden van de achtersteven worden geleid. In geval van een kleine bemanning (shorthanded zeilen) wordt aanbevolen om een spinnaker slurf te gebruiken. Deze hoes houdt de gennaker bijeen tijdens het hijsen en strijken van het zeil. Het zeil wordt in deze beschermende slurf gehesen. Eenmaal in top wordt aan de lijn van de slurf getrokken om de slurf op te halen en het zeil te bevrijden. Om te voorkomen dat het zeil gaat draaien, dient de tacklijn voorafgaand aan het ophalen van de slurf strak te worden gezet. Wat betreft de gennaker schoten; deze kunnen zowel binnendoor als buitenlangs het gennaker voorlijk worden geleid. Beide mogelijkheden werken en allebei hebben ze voordelen. Door te experimenteren komt u erachter welke manier het beste werkt op uw schip. Dit kan overigens ook variëren per windsterkte. Door de schoten tussen de voorstag en het voorlijk van de gennaker te voeren hoeft u niet om te kijken naar de schoten, maar kan het zeil tijdens het gijpen wel moeilijker overkomen doordat het tussen het voorlijk en de voorstag door moet. Door de schoten buitenlangs het zeil te voeren wordt gijpen makkelijker, maar dient er continu op de losse schoot gelet te worden, zodat deze niet onder het schip terecht komt.

Een spinnaker met boom zetten

Met een conventionele symmetrische spinnaker met spinnakerboom heeft de zeiler over het algemeen meer controle over de projectie van de spinnaker en de vorm van het zeil, dan bij een gennaker. Dit kan prestatie verhogend werken, maar het gaat wel gepaard met de nodige uitdagingen. Ook bij deze spinnaker wordt voor shorthanded zeilen een slurf aanbevolen. Voor de voorbereidingen en het daadwerkelijke hijsen maakt dit echter niet uit. Het proces verloopt hetzelfde, of er nu wel of geen slurf wordt gebruikt. Bevestig eerst de ophaler om de spinnakerboom omhoog te houden en een lijn om de boom naar voren te trekken. Sommige schippers geven er de voorkeur aan om ook een lijn naar achteren te zetten, om op die manier de boom tegen te houden. Anderen laten de voordekker hiervoor zorgdragen. In beide gevallen kan er veilig en succesvol worden gezeild, echter met een lijn naar achteren beweegt de boom veel minder tijdens het hijsen en neerhalen van de spinnaker. In alle gevallen bevindt de loefwaartse spinnaker schoot zich in ieder geval aan het uiteinde van de boom. Zodra de spinnaker hijsklaar is, trekt u de loefschoot naar het einde van de boom. Hierna kan de spinnaker worden gehesen met de val. Zodra deze de top bereikt, moet de schoot worden gevierd om draaiingen van het zeil te voorkomen. Tot slot kan de slurf omhoog worden getrokken, tot deze in top zit. Hierna kunnen de lijnen van de slurf losjes worden vastgemaakt aan de mast en kan het trimmen van de spinnaker middels de schoten beginnen.

Het neerhalen van de gennaker

Om het zeil neer te halen, valt u af met het schip tot bijna voor de wind, zodat het grootzeil de wind uit de gennaker neemt. Daarna moeten de schoten zo ver worden gevierd, dat de gennaker tot een compact pakketje kan worden teruggebracht door de slurf, die van boven naar beneden over de gennaker wordt getrokken. Zodra de slurf volledig over het zeil is getrokken, kunt u de val laten zakken en stopt u de gennaker in de zak op dek, of laat u deze door het luik op het voordek zakken.

De spinnaker weghalen

Om de spinnaker weg te halen, wordt de hijsvolgorde omgekeerd uitgevoerd: creëer voldoende manoeuvreerruimte, vier de schoot, trek de slurf naar beneden, laat de loefschoot vieren en laat de val zakken. Bij een hogere windkracht wordt het makkelijker om de spinnaker weg te halen, wanneer er eerst wordt afgevallen zodat het grootzeil de wind uit de spinnaker wegneemt. Nog een tip: in plaats van de schoot te vieren, kunt u ook een extra lijn bevestigen aan de schoot, welke naar voren wordt geleid. Op deze manier creëert u een zogenaamde ‘choker’ en trekt u de schoothoek van de spinnaker richting de mast. Na het lossen van de loefschoot kan de slurf naar beneden worden getrokken. Deze techniek - waarbij ook het achterlijk van de spinnaker achter het grootzeil wordt getrokken - zorgt ervoor dat de gehele spinnaker wordt afgedekt door het grootzeil.

Veiligheid voorop: ga zitten!

Bij zeilen staat veiligheid altijd voorop, maar zeker bij shorthanded zeilen en het werken op het voordek, is het van belang om hier extra bij stil te staan. Bij het naar beneden trekken van het zeil, is het aan te raden om te gaan zitten. Op die manier kunt u niet vallen. Zeker op een rollende boot met rond wapperend en glad zeildoek waar u op kunt stappen, is misstappen of overboord vallen zo gebeurt. Ga er dus lekker bij zitten!